Mustafa Kemal Paşa askerlik tarihimizin en meşhur ifadelerinden olan “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir!İleri” emrini 1 Eylül 1922 günü günümüzde Uşak İli Eşme Kazasına bağlı bir köy olan Takmak Köyü Mezikler Mevkiinde yer alan tarihi meşe ağacı altında verdi.
Mustafa Kemal Paşa’nın Takmak Kazası Mezikler Mevkiinde yer alan tarihi meşe ağacı altında “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir!İleri”emrini verdiği sırada çekilen bir fotoğraf ise yıllar içinde hafızalarımıza kazınan bir fenomen haline geldi.
O tarihte Takmak ; Eşme Kazası‘nın idari merkezi olup bazen köy bazen de kaza nitelemesiyle ifade edilen Saruhan(Manisa) Vilayetine bağlı bir yerleşim idi.
1 Eylül 1922 tarihli “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir!İleri” emrinin verildiği anı ölümsüzleştiren bu tarihi fotoğrafta kimler vardır?
Başkomutan Meydan Muharebesi Baş Komutan Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa ve Kurmayları yenilen Yunan Ordusunu takiben hücum ediyorlardı.
Türk ordusunun hücumuyla 30 Ağustos’ta zaferiyle sonuçlanan Büyük Taarruz sonrası düzensizce geri çekilmeye başlayan Yunan Ordusu’nu takiben 1 Eylül 1922 günü Eşme-Takmak’a kadar varan Komuta kademesinde şu isimler vardı;
- Baş Komutan Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa
- Batı Cephesi Komutanı Tuğgeneral İsmet (İnönü) Paşa
- Batı Cephesi Kurmay Başkanı Orgeneral Albay Asım (Gündüz)
- Genel Kurmay İstihbarat Şube Müdürü Albay M. Şükrü (Ögel)
- Mustafa Kemal Paşa’nın başyâveri Salih (Bozok) Bey
Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa ve Kurmayları; Dumlupınar’dan başlayan takibe 1 Eylül 1922 günü Eşme-Takmak’ta bir ara verip “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir!İleri” emri ile yön vermişti. Dumlupınar’da aldığı yenilgiyle dağılan Yunan Ordusu en büyük lojistik merkezlerinden Uşak’ta bir araya gelip güçlü bir direniş hattı kurabilirdi. Uşak’ın alınmasıyla bu ihtimal ortadan kalkmış Yunan Ordusu’nu İzmir’e kadar sürmek için bütün koşullar oluşmuştu. Bu fotoğraf “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir!İleri” emrinin alındığı bu tarihi anı ölümsüzleştirerek hafızalarımıza kazındı.
Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz Emri Neden Önemlidir?
Türkiye’de bugün herhangi bir kişiye “Askerlik tarihimizin en bilinen, en meşhur emri hangisidir?” diye sorsanız, alacağınız cevap “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir!İleri” dir.
26 Ağustos 1922 günü Anadolu coğrafyasını işgal eden emperyalist güçlerin küçük maşası Yunanları geldikleri yere göndermek üzere Türk ordusuna “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir!İleri” emrini veren Mustafa Kemal Atatürk’ün bu sözünü sıradan bir askeri komut olarak değerlendirmek mümkün müdür?
Bu emir Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın da “Milli Mücadele’nin Önsözü” olarak betimlediği Çanakkale’de Türk askerine “Size ben savaşmayı değil, ölmeyi emrediyorum” gibi dünya savaş tarihine geçen işgal dönemini bitirip Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluş ve Kurtuluşunu başlatan tarihi bir fenomendir.
Günümüzde Dijital Çağ’ın gereği olarak şehirlerin sahip olduğukültürel ögeler üzerinden pazarlanabilir hale gelmesi ve marka oluşum süreci tarihi fotoğraf gibi görsel malzemelere önemli bir işlevler yüklemektedir. Dolayısıyla kent hafızasında etkili bir yer işgal eden bu fotoğraf potansiyeli güçlü bir araçtır.
Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz Emrinin İçeriği
İşte o tarihi emrin orjinal nüshası ve günümüz Türkçe’sine çevrilmiş hali:
“Türkiye Büyük Millet Meclisi Orduları! Afyonkarahisar-Dumlupınar Büyük Meydan Muharebesi’nde zalim ve mağrur bir ordunun anâsır-ı asliyesini (asıl unsurlarını) inanılmayacak kadar az bir zamanda imha ettiniz. Büyük ve necîb milletimizin fedakârlıklarına lâyık olduğunuzu ispat ediyorsunuz. Sahibimiz olan büyük Türk milleti istikbalinden emîn olmaya haklıdır. Muharebe meydanlarındaki maharet ve fedakârlıklarınızı yakından müşahade ve takip ediyorum. Milletimizin hakkınızdaki takdirlerine delâlet (kılavuzluk, aracılık) etme vazifemi mütevâliyen (ardarda) ve mütemadiyen (aralıksız şekilde) ifa edeceğim.Başkomutanlığa teklifatta (tekliflerde) bulunulmasını Cephe Komutanlığı’na emrettim.Bütün arkadaşlarımın Anadolu’da daha başka meydan muharebeleri verileceğini nazar-ı dikkate alarak ilerlemesini ve herkesin kuvâ-yı akliyesini (aklının gücünü), yiğitliğini ve menâbî-i celâdet (kahramanlığının kaynaklarını) ve himmetini müsabaka ile ibzâle (yarışırcasına bol bol harcamaya) devam eylemesini talep ederim. Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri! Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi
Başkumandan
M.Kemal”
Neden ‘Ege Denizi’ değil de ‘Akdeniz’ dedi?
“Çünkü ordularımız İzmir rıhtımında ilk verdiğim hedefe(“Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir!İleri”), Akdeniz’e ulaşmış bulunuyorlardı.”
Atatürk-NUTUK-Sayfa 444
Atatürk , “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir!İleri” emri sonrası vaziyetin yorumunu yapmakta Adalar Denizi ifadesini dahi kullanmamaktadır.
Türkler 1081 yılında Ege Denizi ile ilk karşılaştıklarında bu denize üzerindeki adaların çokluğundan dolayı “Adalar Denizi” adını vermişti. O dönem ise Adalar Denizi , Akdeniz’in bir parçası olarak görülmektedir.
Tarihi Osmanlı coğrafya bilgilerine baktığımızda, Anadolu’yu kuşatan deniz; İstanbul Boğazı’na kadar Akdeniz, İstanbul Boğazı’ndan çıkınca da bütün o bölge Karadeniz olarak adlandırılmış olduğunu görürüz.
Uşak ili Eşme Kazası Takmak Köyü Anıt Ağacı
Bu tarihi Meşe Ağacı; İzmir 2.Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 13.02.2009 tarih ve 4950 sayılı kararı ile hazırlanan raporda meşe palamudu olan ağacın 180 yaşında olduğu, göğüs çapının 58 cm, tepe tacı çapının 27 m, boyunun 16 m olduğu belirtilerek ’“Anıt Ağaç” olarak tescil edilmiştir.
Ağacın bulunduğu Hazine’ye ait 5 bin 400 metrekere arazide, rekreasyon alanı olarak kullanılmak üzere Uşak İl Özel İdaresi’ne tahsis edildi.Meşe palamudu olan ağaç, halk arasında “Gazi Dalı” olarak bilinmekte ve köylülerce korunmaktadır.
Ağacın bulunduğu tarla, sahibi Fethi Tosun tarafından hazineye bağışlanmıştır.Takmak köyünün kuzeyinde, Bozlar yolu üzerinde, köye yaklaşık 1 km mesafede yer alan Atatürk Ağacı, Takmak Şehitliğine, 500-600 uzaklıkta yer almaktadır.
Bu iddiaların gerçeklikle bağlantısı ne kadar sağlam gelin beraber bakalım.
Devlet Kurumlarının “Ordular ilk hedefinizi Akdeniz’dir ileri” Emri Karmaşası
Atatürk’ün 30 Ağustos 1922 Başkomutanlık Meydan Zaferi sonrası Yunan Ordusu’nu takiben verdiği meşhur olan “Ordular ilk hedefinizi Akdeniz’dir ileri” emrinin Uşak dışında Afyon veya Kütahya’da verildiği de iddialar arasındadır.
Kütahya Zafertepe Çalköy
Kütahya Şehri “Ordular ilk hedefinizi Akdeniz’dir ileri” emrinin 30 Ağustos’ta Zafertepe Çalköy’de verildiğini iddia ediyor.
Kütahya Altıntaş ilçesi’ne bağlı Çalköy’de Zafertepe’de Zafertepe Anıtı Kitabesinde ,1 Eylül 1922’de “Ordular İlk Hedefiniz Akdeniz’dir, İleri” emrini verdiği iddia edilir.
Kurtuluş Savaşı’nın en büyük muharebelerinden biri olan Büyük Taarruz 26 Ağustos 1922’de Kocatepe(Afyon)’de başlamış 30 Ağustos’ta Zafertepe Çalköy’de Büyük Komutan Gazi Mustafa Kemal’in Başkumandan Meyfan Muharebesi’ni kazanması ile Türkiye Cumhuriyet’nin temelleri Kütahya’da atılmıştır.Dumlupınar’da “Ordular ilk hedefinizi Akdeniz’dir ileri” emri ile düşman bu topraklardan çıkarılmıştır.
Kurtuluşun Diyarı Şehitlik Ve Anıtlarıyla Kütahya–T.C.Kütahya Valiliği -2015
Afyon Kocatepe
Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ise bu tarihi emrin Afyon Kocatepe’de verildiğini iddia ediyor.
Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Kültür Portalı Resmi İnternet Sitesi www.kulturportali.gov.tr ise bu tarihi emrin Afyon Kocatepe’de verildiği iddia edilmiş.
Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, 1922 yılının 25 Ağustos’u 26’ya bağlayan gecesinde Afyon Şuhut’a gelmiş, beraberindeki Fevzi ve İsmet Paşalarla Kocatepe’ye yürümüş, burada şafak sökerken verdiği “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!..” emriyle Büyük Taarruzu başlatmıştır.
TC.Kültür ve Turizm Bakanlığı- Türkiye Kültür Portalı-www.kulturportali.gov.tr
Uşak İli Eşme Kazası Takmak Köyü
Uşak Valiliği Resmi İnternet Sitesi www.usak.gov.tr ise bu tarihi emrin Eşme kazası Takmak Köyünde verildiğini iddia ediyor.
Eşme, Celal Bayar’ın karargâhının bulunduğu, Mustafa Kemal Paşanın ‘’Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir! İleri’’ komutunu verdiği yerdir. (Takmak köyü Anıt Ağaç/Atatürk Ağacı)
Uşak Valiliği Resmi İnternet Sitesi
Türkiye Cumhuriyeti idari yapısı içinde gerek yerel yönetimlerin gerek merkezi idarenin ‘’Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir! İleri’’ emri gibi tarihe geçmiş önemli bir emrin mekansal aidiyeti konusunda hemfikir olamayıp ihtilafa düşmesi devlet ciddiyetiyle uyuşacak bir olgu değildir.
Büyük Taarruz Sonrası Mustafa Kemal Paşa’nın Takip Kararı
Bu konuda ki gerçeklere ancak ve ancak dönemin belgesel kaynaklarından ulaşabileceğiz. Şimdi sıra ile başlayalım.
Mustafa Kemal Paşa ,Başkomutanlık Meydan Muharebesi sonrası düzensizce geri çekilmeye başlayan Yunan Ordusu’nu takip kararını almalarını şu şekilde anlatmaktadır:
Ağustosun 31’inci günü öğleye yakın idi ki Çalköy’de yıkık bir evin avlusu içinde Fevzi ve İsmet paşalarla buluştuk. Kırık kağnı arabalarının döşemelerine iliştik. Bundan sonraki durumu inceledik. Kazandığımız meydan muhaberesinin bütün seferi sona erdirecek bir büyüklük ve önemde olduğunda birleştik. Şimdi Bursa doğrultusunda çekilen düşman kuvvetlerini mahvetmekle beraber ordunun büyük kısmıyla durmaksızın İzmir’e yürüyecektik.
K. Niş, Türk İstiklal Harbi Büyük Taarruz (1-31 Ağustos), s.276
Yenilen Yunan Ordusu takip edilecektir ama dağılan Yunan Ordusunun Anadolu’da ki en büyük lojistik merkezlerinden Uşak’ta yeni bir cephe hattı oluşturma ihtimali mevcuttur. Türk ordusunun hücumuyla 26 Ağustos 1922 günü başlayıp 30 Ağustos’ta zaferiyle sonuçlanan Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi sonrası düzensizce geri çekilmeye başlayan Yunan Ordusu’nu takiben Mustafa Kemal komutasındaki subaylar 1 Eylül 1922 günü Eşme-Takmak’a kadar varmıştırlar. Ve Uşak’ın Türk askeri tarafından geri alındığı haberi gelmiştir.
Garp Cephesi Kurmay Başkanı General Asım Gündüz 1 Eylül 1922 gününü anlatıyor
İşte o günü Garp Cephesi Kurmay Başkanı General Asım Gündüz‘ün anılarından okuyalım:
Mustafa Kemal ile beraber 1 Eylül 1922 sabahı Eşme sırtlarında idik. Yanmamış tek bir ev bile kalmamıştı.Bir kahvenin enkazı içinde üç iskemle bulabildik. Başkumandan,İsmet Paşa ve ben oturduk. Karargahımızdan beraberimizde subay olarak rahmetli Şükrü Ali vardı. Mustafa Kemal’de “Büyük Karar Arefesinde” olmanın fevkaladeliği görülüyordu.Bir anda bana döndü:
-Hemen hazır olunuz. Bir emir yazacağız. dedi.
Şükrü Ali’ye işaret ettim,kalem kağıt bekliyordu,diz çöktü, elinde ki çantayı beraberce tutarak seyyar bir masa durumuna getirdik. Her zaman ki gibi düşüncelerini en iyi ifade eden kelimeleri bulmakta hiç zorluk çekmiyordu. Metnini zaferimizin en değerli vesikası olarak hassasiyetle muhafaza ettiğimiz tarihi emri yazdırdı:
-Ordular ilk hedefinizi Akdeniz’dir ileri..
İşte bana Eşme sırtlarında bu tarihi emri yazdırdığı vakitte ayağa kalktı.Başkumandan Mustafa Kemal geldi güler yüzü ve nemli gözleriyle apoletlerimi o mübarek elleriyle omzuma taktı(terfi).
Asım Gündüz: Hatıralarım, İstanbul, Kültür Yayınları Matbaası, 1973 -Sayfa 164-165
Turgut Özakman’a göre 1 Eylül 1922
Kurtuluş filmi, Şu Çılgın Türkler romanı gibi eserleri bulunan, avukat, bürokrat, araştırmacı, senarist Turgut Özakman ise bu emrin verilmesinde ki mekanı belirtmez:
1 Eylül 1922-Atatürk’ün “Ordular! ilk hedefiniz Akdeniz’dir,ileri !” cümlesiyle biten ünlü emrini vermesi.
Turgut Özakman/1881-1938 Atatürk,Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi-Açıklamalar, kaynaklar,temel belgeler ve devrim yasaları -Genel kronolojiye ek olarak özet devrim tarihi ile özet Atatürk kronolojisi-Bilgi Yayınevi-1999
1 Eylül 1922 tarihli Dönem Gazeteleri
Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi’nin yayın organı Hakimiyet-i Milliye Gazetesi 2 Eylül 1922 tarihli nüshasında “Ordular! ilk hedefiniz Akdeniz’dir,ileri !” emri manşetten şöyle duyurulmuştur;
Hakimiyet-i Milliye Gazetesi
“Gazi Baş Kumandanımızın Ordu ve Milletimize Hitaben Beyannamesi
Türkiye Büyük Millet Meclisi Orduları,Afyonkarahisar-Dumlupınar Meydan Muharebesi’nde, zalim ve mağrur bir ordunun, anasır-ı asliyesni, inanılmayacak kadar az bir zamanda imha ile büyük ve necip milletimizin fedakarlıklarına layık olduğunuzu ispatediyorsunuz. Sahibimiz olan büyük Türk milleti istikbalinden emin olmaya haklıdır.Muhabere meydanındaki maharet ve fedakârlıklarınızı yakından müşahede ve takip ediyorum.Milletimizin hakkımızdaki takdiratına delâlet etmek ve vazifemi mütevaliyen ve mütemadiyen ifa edeceğim. Başkumandanlığa teklifinde bulunulmasını cephe kumandanlığına emrettim.Bütün arkadaşlarımın Anadolu’da daha başka meydan muhabereleri verileceğini nazarı dikkate alarak ilerlemesini ve herkesin Kuvayi akıliyesini, menabii celadet ve hamiyetini müsabaka ile ibzale devam etmesini talep ettim. Ordular! İlk hedefiniz Akdenizdir: İleri!”
Hâkimiyeti Milliye Gazetesi, 2 Eylül 1338(1922),s.1;
Peyam–ı Sabah Gazetesi
Milli Mücadele karşıtı Peyam–ı Sabah Gazetesi ise bu beyannameyi 6 Eylül 1922’de yayınlayarak okuyuculara şöyle duyurmuştur;
Mustafa Kemal Paşa’nın Millete Beyannamesi – Büyük Asil Türk Milleti; Garp Cephesi 26 Ağustos 38’den beri başlayan harekât-ı taarruzumuz Afyon Karahisar,Altuntaş, Dumlupınar arasında büyük bir meydan muhaberesi halinde beş gün beş gece devam etti.Türkiye Büyük Millet Meclisi Ordularının şecati, şiddeti, sürati tevfikât–ı sahibaneyeye vesile-i tecelli
oldu. Zalim ve mağrur düşman ordusunun anasır-ı asliyesi akıllara dehşet verecek kat’iyyetle imha edildi. Teşkilat ve techizat gibi inanet muzaffariyeti ve ismi münahassıran miiletimizin şuurundan vazlı ve abdi olan imanından vücut bulan ordularımızı fedakarlıklara layık olarak size takdim ediyorum; en büyük kumandanından en genç neferine kadar ordularımızda hâkim olan fikir, miletin gösterdiği vazife uğrunda şehit olmaktır. Bunu muhabere meydanında yakından müşahade ederek, büyük milletime haber veriyorum.milletimizin bünyesindeki kudret ve mefkureyi üç buçuk sene evvel rüfeka-yı mesaim ile ifade etmekten başlayarak, tahammülsüz müşkilat içinde devam eden mücahedenemizi netayici tezahür ediyor. Milletin reyi var iddiasına istinat eden her işin neticesi millet için hayır ve saadet olduğu sabittir. Milletimizin istikbali emindir; ve nüsret-i muavedeyi ordularımızın istihsal etmesi muhakkaktır.Peyam-ı Sabah Gazetesi-6 Eylül 1338(1922)s.1.
Tevhid-i Efkar Gazetesi
Kurtuluş Savaşı yanlısı Tevhid-i Efkar gazetesi, 5 Eylül 1922 tarihli nüshasında ise;
Başkomutan Gazi Mustafa Kemal fotoğrafının üstünde “Ordular ilk hedefiniz, Akdeniz’dir, ileri” emri, fotoğrafın altında ise “Düşman Anadolu’nun harimi ismetinde boğulacaktır” yazıyor.
Tevhid-i Efkar gazetesi, 5 Eylül 1922
Yakup Şevki(Subaşı) Paşa Takmak’ta Özür Diliyor
Başkumandanlık Meydan Muharebesi öncesi hocası Yakup Şevki(Subaşı) Paşa Mustafa Kemal Paşa’nın planına itiraz etmiş başarısız olacağını iddia etmiş,itirazları kabul edilmesede plana aynen uyarak zafer sonrası Yunan Ordusunu takipte 1 Eylül 1922 günü Mustafa Kemal Paşa ile Eşme kazası Takmak Köyünde rastgeldiğinde özür dilemişti. Bu olayı Asım Gündüz Paşa anlatıyor;
Yakup Şevki Paşa, Mustafa Kemal’in hocası idi. Büyük Taarruzun mevzi kalacağını, bizi İzmir kıyılarına kadar götüremeyeceğini tahmin ediyordu. Kanaatini büyük bir açıklıkla da ifade etmişti. Fakat Başkumandan taarruza karar verince bütün varlığıyla ona uymuş elinden geleni yapmıştı. Hatta Eşme sırtlarında o,‘’Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir! İleri’’ tarihi emrini yazdırırken yanımıza gelmiş Mustafa Kemal’den düşünceleri için özür dilemişti. Kibar, zarif,nazik ve bilhassa fikirlere hürmetkar olan Mustafa Kemal,Yakup Şevki Paşa‘nın bu hassasiyeti karşısında öyle duygulanmıştı ki;
-Hocam zafer büyük milletimizindir ve hepimizindir.Sizlerin emeğidir. demişti.
Asım Gündüz: Hatıralarım, İstanbul, Kültür Yayınları Matbaası, 1973-Sayfa 131
Murat Bardakçı’ya Göre 1 Eylül 1922
Murat Bardakçı’da ‘’Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir! İleri’’ emrinin Uşak kazalarından Eşme-Takmak’ta verildiğini yazar:
Mustafa Kemal Paşa’nın askerlik tarihimizin en meşhur ifadelerinden olan “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emrini 30 Ağustos 1922’deki büyük zaferin ardından 1 Eylül günü Uşak’ın Eşme ilçesine bağlı Takmak Köyü yakınlarında Garp Cephesi Kumandanı İsmet (İnönü), Kurmay Başkanı Asım (General Asım Gündüz) ve karargah subaylarından Şükrü Ali Bey’ler ile bugün koruma altına alınmış olan bir meşe ağacının gölgesinde vermişti.
Yıkılış ve Kuruluş Osmanlı İmparatorluğu'nun Çöküş Ve Türkiye Cumhuriyeti'nin Kuruluş Belgeleri-Murat Bardakçı -İş Bankası Kültür Yayınları-2018- Sayfa 52
Cemal Kutay ‘a Göre 1 Eylül 1922
Cumhuriyetin Canlı Tarihi” diye anılan ünlü tarihçi Cemal Kutay ‘da ‘’Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir! İleri’’ emrinin Uşak kazalarından Eşme-Takmak’ta verildiğini tekrarlamaktadır:
Vatandaş! Dur ve Dinle- Büyük Zaferin bakir safhasını kurmay başkanı Asım Gündüz Paşa Anlatıyor:
Mustafa Kemal ile beraber 1 Eylül 1922 sabahı Eşme sırtlarında idik. Yanmamış tek bir ev bile kalmamıştı.Bir kahvenin enkazı içinde üç iskemle bulabildik. Başkumandan,İsmet Paşa ve ben oturduk. Karargahımızdan beraberimizde subay olarak rahmetli Şükrü Ali vardı. Mustafa Kemal’de “Büyük Karar Arefesinde” olmanın fevkaladeliği görülüyordu.Bir anda bana döndü:
-Hemen hazır olunuz. Bir emir yazacağız. dedi.
Şükrü Ali’ye işaret ettim,kalem kağıt bekliyordu,diz çöktü, elinde ki çantayı beraberce tutarak seyyar bir masa durumuna getirdik. Her zaman ki gibi düşüncelerini en iyi ifade eden kelimeleri bulmakta hiç zorluk çekmiyordu. Metnini zaferimizin en değerli vesikası olarak hassasiyetle muhafaza ettiğimiz tarihi emri yazdırdı.
Cemal Kutay-Sohbetler Aylık Mecmuası-2.Cilt-Ocak 1969–Sayfa 164,165,166,168,170
Kültür Endüstrisinin Dönüştürücü Etkisi
Kültür endüstrisinin özellikle 1980’lerden sonra ülkemizdeki gelişimi ve etkisi sosyo-kültürel hayatımızın her kademesini dönüştürücü düzeydedir.Kültür endüstrisinin işleyiş mantığını ve ürettiği kültürü anlamak, olumlu olumsuz yüzlerini tespit etmek, günümüzü anlamlandırmak için önem taşımaktadır.Kültür endüstrisi bu boş zaman değerlendirme ve tüketimi yönlendirme görevini de üzerine alır.
Toplumu üretim üzerinden değil tüketim üzerinden değerlendirme ve tüketimin kültürel anlamı hakkında sosyolojide 19. Yüzyıldan beri üzerinde durulmaktadır.Tüketim toplumu ile kültür endüstrisi arasında doğrudan bir ilişki vardır.Tüketim toplumu, cazibe yaratarak, farklı yaşam biçimlerini özendirerek yeniden üretimini yapar.
Şehirlerin uluslar arası arenada rekabet edebilir hale getirilmesinin anahtar kelimeleri olan farklılık ve özgünlük, yeni dönemin, dolayısıyla ekonominin özünü oluşturmaya başlamıştır. Kültürel miras da temel farklılık ve özgünlük kaynağıdır.
Yazan:Ömer AŞÇI
