David French ; 7 Kasım 1991 ile 10 Kasım 1991 tarihleri arasında Roma Dönemi Yol Sistemini açığa çıkarmak amacıyla yaptığı inceleme gezisi kapsamında Uşak‘a gelir.
Amacı Kütahya, Uşak, Denizli ve Antalya hattında ilerleyerek Roma İmparatorluğunun Asya eyaletinin iç plato bölgesinin batı sınırından başlayıp Pamfilya-Pisidya, Pamfilya-Isauria ve Likya-Asya arasındaki dağlık bölgesine kadar ki sahayı gezerek Roma Dönemi Yol Sistemini açığa çıkarmaktır.
David French Kimdir?
David French; 30 Mayıs 1933 ile 19 Mart 2017 yılları arasında yaşamış Anadolu Arkeolojisine büyük katkıları olan İngiliz arkeologdur.
David French; İngiliz Arkeoloji Enstitüsü’nden almış olduğu bursla 1959 yılından itibaren Türkiye’ de uzun süre kalarak tarih öncesi kültürlerle ilgili çalışmaya başlamıştır.
O dönem, Anadolu’nun tarihöncesi dönemler için önemli olmadığına inanılan ve hatta birçok bilim insanının 3. binyıldan daha eski bir yerleşim olmadığını öne sürdüğü yıllardır.
David French her şeyin ötesinde arazi insanıydı; araziyi, topografik verileri okumasını çok iyi bilen, düz yerleşimleri bile saptayabilen ender araştırıcılardan biriydi. Arazi çalışmalarındaki becerisinin yanı sıra yüzey malzemesini tanımlayarak sınıflandırabilecek önsezilere de sahipti.
Her ne kadar birçokları için David French, Can Hasan kazıları ve yüzey araştırmalarıyla tarih öncesi uzmanı olarak görülmekteyse de bunlarla aynı değerde Demir Çağı uzmanı , arkeoloji dünyası için özellikle Roma yolları ve yol boyu mil taşları çalışmalarıyla Roma, hatta epigrafi uzmanı olarak görülmektedir.
Bu anlamda David French, Neolitik Dönem’ den Osmanlı Dönemi’ne, Batı Akdeniz Havzası’ndan Hindistan’a kadar her bölgenin kültür tarih üzerine söz söyleyebilecek çok geniş bilgi birikime sahip ender bilim insanlarından biriydi.
1968-1994 yılları arasında Ankara’daki İngiliz Arkeoloji Enstitüsü’nün müdürlüğünü yaptı.
1991 Yılı Roma Yolları, Mil Taşları ve Yazıtları Araştırması
Roma İmparatorluğu mühendislik alanında zirveye çıkan ve özellikle 400.000 km civarında yollarla anılan bir yapıya sahiptir. Bu yollarda yol kenarına dikilen, yolun yönünü ve merkeze uzaklığını gösteren “Mil Taşları” bulunmaktaydı.
David French araştırma bölgesi olan Roma İmparatorluğunun Anadolu Eyaletleri olan Asia, Pamfilya, Pisidya ve Likya arasında ki yerleşim kalıntıları arasında ki yollarda bulmayı beklediği mil taşlarına odaklanmıştır.
1991 yılı çalışması 31 Ekim tarihinde başlamış ve 26 Kasım tarihinde sona ermiştir. Çalışmada Isparta Müzesi’nden Bay Mustafa Akaslan Bakanlık Temsilcisi olarak görev yapmıştır. Araştırma Kütahya, Uşak, Denizli ve Antalya olmak üzere başlıca dört ilde sürdürülmüştür. Amaç; Asya eyaleti iç plato bölgesinin batı sınırına kadar olan aslan üzerinde ve Pamfilya-Pisidya, Pamfilya-Isauria ve Likya-Asya arasındaki dağlık bölgelerde yol sistemlerinin araştırılmasıdır.
Bu çalışmanın birinci bölümü RRMAM 7, 1. Eastern Asia, ikinci bölümü ise RRMAM 8. Lycia et Pamphylia başlıkları altında yayınlanacaktır. Aynı zamanda, çeşitli seyyahlar ve araştırmacılar tarafından daha önce kayıtlara geçirilmiş olan mil taşlarının yeniden bulunması için de çaba sarf edilmiştir; fakat çalışma tümüyle başarılı olmamıştır. Yalnızca bir yeni mil taşı kayıtlara geçirilmiştir.
Uşak ve Denizli
Çalışmaya 07-10 Kasım tarihleri arasında Uşak’ta, 11-17 Kasım tarihleri arasında da Denizli’de devam edilmiştir. Denizli çalışması 17 Kasım’da oldukça şiddetli yağan yağmur altında tamamlanmıştır.
Araştırma başlıca Ulubey ve Eşme alanlarında olmak üzere, hemen hemen tamamıyla Uşak’ın güneyindeki bölgede yer alan yol sistemi üzerinde sürdürülmüştür. Şu anda, araştırmanın dağlık arazinin batısında uzanan düz vadilere doğru devam ettirilmesi için herhangi bir girişimde bulunulmamıştır.
Çalışma tamamıyla ikna edici sonuçlar vermemiştir. Çünkü yöre sakinlerinden aldığımız bilgiler aksini gerektirse bile, iznimiz çalışma yaptığımız ilin sınırları dışına çıkmamıza müsaade etmediği için araştırmalarımız oldukça engellenmektedir.
Her şeye rağmen Sülümenli’nin (antik Blaundus) güneyinde uzanmakta olan yol sistemiyle ilgili sağlam bilgiler elde edilmiş ve kayıtlara geçirilmiştir.
Sonuç olarak oldukça deneme niteliğinde olsa bile Philadelphia (Alaşehir)’dan doğuya Tripolis(Buldan) ve Hierapolis (Pamukkale)’e , Philadelphia(Alaşehir)’dan olasılıkla Derbent üzerinden Blaundus’a, 2. yoldan ayrılarak doğuya, Şapçılar ve Çivril üzerinden Eumenia’ya (bugünkü ışıklı) uzanan bir yol ağının varlığından söz edebiliriz.
Bu önerilerin doğrulanabilmesi için (hem Uşak, hem de Denizli ve Manisa sınırları içerisinde) ilave çalışmalar yapılması gerekmektedir. Temenothyrai (Uşak) ve Blaundos (Sülümenli) arasında, Temenothyrai’ yi Blaundos’ a bağlayan: yolla ilgili açık ve kesin deliller bulunmuş ve kayıtlara geçirilmiştir.
Bu yoldan ayrılan tali bir yol doğuya Akmonia (Banaz/Ahat)’ ya doğru uzanmaktadır. Sebaste ( Selçikler) ile olan bağlantıların ve Hierapolis (Pamukkale)’ yi doğrudan doğruya Eumenia (Denizli/Çivril)’ya bağlayan yolun aydınlığa kavuşturulabilmesi için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Çalışmanın Bakanlık Temsilcisi Sayın Mustafa Akaslan’a ve Kütahya, Uşak, Denizli, Antalya ve Alanya Müzeleri müdürlerine ve personellerine göstermiş oldukları ilgi ve yardımlar için en içten teşekkürlerimi sunarım.
French, David H. (1993). “1991 Yılı Roma Yolları, Mil taşları ve Yazıtları Araştırması”. Araştırma Sonuçları Toplantısı X: 199-206
Müellifi: Ömer AŞCI
© Copyright www.usaktayiz.com tüm hakları saklıdır. Kod, haber, resim, röportaj gibi her türlü içeriğinin tüm telif hakları www.usaktayiz.com.tr‘a aittir.
www.usaktayiz.com sitesinde yer alan bütün yazılar, materyaller, resimler, ses dosyaları, animasyonlar, videolar, dizayn, tasarım ve düzenlemelerimizin telif hakları 5846 numaralı yasa telif hakları korunmaktadır. Bunlar www.usaktayiz.com ‘un yazılı izni olmaksızın ticari olarak herhangi bir şekilde kopyalanamaz, dağıtılamaz, değiştirilemez, yayınlanamaz.
İzinsiz ve kaynak belirtilmeksizin kopyalama ve kullanımı yapılamaz. www.usaktayiz.com ‘daki harici linkler ayrı bir sayfada açılır.
Yayınlanan yazı ve yorumlardan yazarları sorumludur. www.usaktayiz.com ‘da hiçbir bildirim yapmadan, herhangi bir zaman değişikliğe gidebilir. Bu sitedeki bilgilerden kaynaklı hataların hiçbirinden sorumlu değildir.
