Uşak ili Ulubey Kazasına bağlı Avgan Kasabası; Ulubey Kanyonu kenarında oldukça büyük  bir araziye sahip bulunmakla birlikte Ulubey’in en büyük kasabasıdır.

Avgan Kasabası: Batıda; Ulubey kazası Aşağı mahallesi ve Külçen Köyü(Külçen Köyü ve Külçen Köyü Emekse/Çalışkanlar Mahallesi) , Kuzeyde ; Dutluca Köyü,Kuzey doğuda;  Şükraniye/Kalınkilise Köyü , Doğuda ; Karahallı Kazası Karayakuplu Köyü, Güneyde; Hasköy ve İshaklar Köyü, Güneybatıda; Büyükkayalı Köyü arazisiyle komşudur.

Uşak ili İdari Taksimatı İçerisinde Avgan Kasabası’nın Günümüzdeki Durumu Nedir?

Avgan Kasabası; 1972 yılında belde olmuş 2014 yılında Külçen ve Çalışkanlar(Emekse) Köyleriyle birlikte Uşak ili Ulubey kazasına bağlanarak belediyelik hüviyetini kaybedip mahallesi olmuştur.

Geçmişte ve Bugün Avgan isimli yerleşim yerleri nereleridir?

1. Uşak Vilayeti Ulubey Kazası Avgan Köyü
2. Karaman Vilayeti Merkez Kazası Avgan Köyü yeni ismi Narlıdere Köyü
3. Afyon Vilayeti  Sandıklı Kazası Hocalar Nahiyesi Avgancık Köyü
4. Bolu Vilayeti Mudurnu Kazası Avganoz Köyü yeni ismi bilinmiyor
5. Adıyaman Vilayeti Kahta Kazası Şüre (Malatya Pütürge’nin Doğanyol bucağı bölgesinde ) Nahiyesine bağlı Avgan Köyü yeni ismi bilinmiyor

Avgan Halkından Rivayetle Köyün İsim Kaynağı Nedir?

Avgan İsimlendirmesi Hakkında Avgan Köyü halkından derlediğimiz rivayetlerde; Avgan Kasabasının isim kaynağının burada bulunan üstü açık sarnıç anlamında kullanılan sarnıçlardan aldığı ifade edilir.Avgan Kasabası; su sıkıntısı olan bir sahadır , ortasından bir taşkın deresi olan Sakaloğlu Deresi geçsede özellikle yaz aylarında su sıkıntısı büyüktür. Su sıkıntısı 1970 li yılların sonunda Toptaş Pınarından su getirilmesiyle sonlanmıştır.

Köy içindeki yağmur suları ve dere taşkınlarından oluşan su birikintilerinin oluşturduğu gölcüklere köy halkı “Avgan “desmesiyle köyün ismi haline gelmiştir.

Avgan Kasabası’nın Osmanlı Arşiv Evrakında yazım şekli “Avğan ( اوغان ),Avğın(آوغين ),Avğan (اوغان), Oğan ( اوٓغان) olarak çeşitli şekillerde kayda geçmiştir.

Osmanlı Arşivinde Avgan Köyü Hakkında ki evrak nedir?

• 1676 Tarihinde Uşak Kazası Köyleri ve Nüfus Durumunu gösteren  1676 tarihli Kütahya Livası mufassal avarız defterinde 43 asker çıkan Kütahya Livası Uşak Kazasına Göbek kazasına bağlı Avğan Köyü
• 1530 tarihli “Muhasebe-i Vilayet” ismi verilen ve Tahrir Defterleri Osmanlı Arşivi Tapu Tahrir Defterleri Kataloğunda ;Anadolu vilayeti Kütahya Livası Uşak Kazası  Göbek Nahiyesine bağlı Avğan Köyü
• 1898-1904 tarihleri arasında tutulan Hüdavendigar Vilâyeti  Kütahya Livası  Maarif Salnamesinde;27 öğrencili  Uşak Merkez’e bağlı Avğan Köyü Hacı Hafız Mehmet Efendi Medresesi

Avgan Kelimesinin Kökeni Nedir?

Osmanlı Dönemi Türk Dilinin en önemli sözlüklerinden Kamus-u Türki “Avgan”  kelimesinin anlamlandırmasında ;    “Avğan  ( اوغان ),Avğın(آوغين ),Avğan (اوغان), Oğan ( اوٓغان) kelimeleri üzerinden bir tarama yapalım.

• آوغين – Avğın

Duvar dibinde su geçmeye mahsus delik

• اوغان -Avğan

Su kepse:birikintisi  (Eynek:Ayna)

• اوٓغان – Oğan;

Eski Türk müşriklerinin(boylarının) en büyük mabudu(Tanrısı)olup feza ve kainattan güneye idi.Elyevm(bugün)Türkçe’nin Çağatay Lehçesinde Rav ve Allah manasıyla müstameldir(kullanılmaktadır).

Eski Yunanlıların en kadim ve büyük mabedi(ibadethanesi) olan ve muhit kül(dünya) ve bahri muhit(denizler) manasına gelen “Ωγαν/Oğın” ile olan müşabehet(benzerlik)lafzı ve maneviyesi pek gariptir.”Okyanus”ta bundan müştaktır(türemiştir).

şeklinde görülür.

İslam Öncesi Türk Dini Gök Tengri Oğan Nedir?

Türkler aşiretlerin sembolü olan bir koruyucu güce inanırlardı, onu adı gök tanrı idi. Ogan’ın oğulları olan YERSU’lardı. Türklerin yaşadığı yer, toprak ile büyük ırmaklardan dolayı bu YERSU’lar her boyda ayrı ayrı idi. Bunlar 4 adet idi. Gök, Kızıl, Ak ve Kara idiler.

Ona, sıfatlarına göre Çalap, Ogan, Bayat, Ülgen gibi isimler verirlerdi. Bu kelimeleri Türkler Müslüman olduktan sonra da Allah için kullanılmıştır. Çalap, yaratıcı, rahman; Ogan, kudretli; Bayat, hiç bir şeye muhtaç olmayan (ganî); Ülgen, ulu gibi ilahî sıfatları karşılar.  X. asırda yazılmış bir siyaset ahlâkı kitabı olan Kutadgu Bilig’de, hatta Anadolu edebiyatında bu isimler çokça geçer. Osmanlılardaki çelebi sözü de, Çalaptan gelir. Nasıl Allah, Rahman sıfatı ile, bütün insanlara acıyıp, dünyada aynı muameleyi yapıyorsa; çelebi denilen kimseler de Allah’ın Çalap sıfatıyla ahlâklanmış olarak, dost-düşman ayırmadan herkese iyi davranır.

Orta Asya Coğrafyasında Avgan ismiyle bir boy veya aşiret var mıdır?

 XVI. asırda yaşayan Türk Sufi Seyfeddin Aksıkentî‘nin “Mecmuatü’t-Tavarih” adlı el yazması kitabında  Cengiz Han’ın en büyük oğlu Cuci Han’ın soyundan gelmiş olan  Altın Orda  Devleti Hükümdarı Özbek Han’ın (1312-1340) soyundan devam eden Özbek boyları arasında ; Augan, Avgan( اوغان ) boyu zikredilir.

Augan, Avgan( اوغان ) ;Uygurca okan,Çağatayca ogan “ens supremum” deus maximuma, yani en büyük Tanrı’ya Gök Tengri’ye işaret eder.

Maveraünnehir’e gelen Moğollar zamanla yerli halkla karıştılar, kendi dillerini ve dinlerini unuttular. Bundan sonra Türk diline geçerek İslam dinini kabul ettiler. Cengiz Han’ın evlatları devrinde Deşti Kıpçak’da yaşayan çoğunluğu göçebe kabileler kendilerini Özbek diye isimlendirmeye başlamışlardı. Bunlar Orta Asya’da binlerce yıldır yaşamakta olan Türk toplumuna karışarak, Özbek milletini temsil etmişlerdir.

Özbeklerin Kabile teşkilatına gelince, Zeki Velidi Toğan’ın Türkili-Türkistan ve Yakın Tarihi adlı eserindeki bilgilere bakacak olursak: “Özbek” leri her yerde “doksan iki boy Özbek” (Toqsan iki bavlı Özbek) diye anıyorlar. Bav, boy (kabile) demektir. Başkurtlar için de “On iki bavlı Başgurt”denilir. Özbeklerde bu 92 kabileyi sayan bir “Nesebnâme” vardır. Nesebnâmenin XVI-XVII. nci asırlarda yazılan nüshalarıyla yeni nüshaları pek az bir farkla aşağı yukarı aynıdır.

Avganistan mı? Afganistan mı?

Türk Mitolojisinin Kadim Manas Destanında ki Avgan Han Kimdir?

Türk Ulusunun en çok bilinen destanlarından Kırgız Türkleri’nin bütün mitolojisini aynı zaman toplayan  ansiklopedik bir destan olan “Manas Destanı”nda ;  Destanın kahramanı Manas’ın oğlu Semetey’in sevgilisi “Altınay“ın babasının ismi  bir varyanta göre “Avganhan”, diğerine göre ise “Ay-han”dır.

Çerkez Mitolojik Kahramanı Alavgan Kimdir?

Kafkas halklarının mitolojisi olarak da adlandırabileceğimiz Çerkezler’in eski dini, tanrıları ve törenleri hakkındaki bilgiler veren Nart destanlarında Alavgan isminde bir kahraman mevcuttur.Alavgan, Nartların demircisi Debet’in on dokuz oğlundan en büyük olanıdır. Debet, Alavgan dışında, oğullarının hepsini evlendirmiştir. Alavgan, dev  gibi  iri  yapılı  biri  olduğundan  ona  Nartlardan  uygun  bir  eş bulunamamıştır.  Alavgan  bu  yüzden  “emegen”  (dev)  kadınlardan biriyle evlenmek zorunda kalmıştır. Alavgan çok sayıda “emegen” (dev) öldürmüştür. Ayrıca devlerin kazanını çalıp Nartlara getirmiştir. Bu  kazanın  içine  kırk  tane  öküzün  eti  sığmaktadır.

Karaçay-Malkar Nart destanlarındaki demirci Debet’in başlangıçtaki adının “Alogan” veya “Al-Ogan”  şeklinde  olduğunu  ve  daha  sonra  Hazar-Musevi kültürünün etkisiyle demircilik sanatıyla meşhur Davut peygamberin adının “Debet” şeklinde değişerek Karaçay-Malkar Nart destanlarına kaynaklık ettiğini, “Alogan” adının ise tamamen unutulmayarak Karaçay-Malkar Nart destanlarında “Alavgan” adıyla Debet’in en büyük oğlu olarak yaşamaya devam ettiği iddia edilir.

Doğu Türkistan Uygur Devleti Döneminde Avgan Aşireti ve Avgan  Bahadır Kimdir?

Uygur tarihçisi Molla Musa Sayrami’nin 1903 yılında kaleme aldığı “Tarih-i Eminiye” adlı eserinde;  Çin’de Sincan Uygur Özerk Bölgesinde bir nahiye düzeyine düşürülmüş kadim Türk şehirlerinden Yarkent’te dışarıdan gelip yerleşmiş “Avgan”boyundan bahseder.Ayrıca  Yarkand Hanlığı de denilen Doğu Türkistan’da  Abdülkerim Han dönemi(1559-1561) generallerinden  Buzrukhan Törem’in ünlü bahadırları arasında  “Avgan  Camedar Dadhah “ sayılır.

Yarkent halkı zavallı, mütevazi ve kendi ilerinden sağlam olup, Keşmir, Hindi, Avgan, Bedehşan gibi gurbetçi tayfalarda çok yerleşen ehirdir. Halkı sefere nadir çıkar. Çiftçilikle uğraşır, toprakları çok geniş, yiyecekleri çok ve ucuz, yayla ve bozkırları geniş, hayvanları, Tibet Öküzü çok, yemişleri bol, köy, kasabaları mamurdur.